,
-Bu harita tarihi kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılarak tarihçiler tarafından oluşturulmuş. Moğol imparatorluğunun egemenlik alanlarını gösteren dünya haritasıdır.-
"Kösedağ Muharebesi, Türkiye Selçukluları'nın Moğollara yenilmesiyle sonuçlanan ve 3 Temmuz 1243 tarihinde meydana gelen savaş. Kösedağ Savaşı, gerek cereyan şekli gerekse sonuçları bakımından Türk tarihi içerisinde özel bir yere sahiptir."[1]
Savaşın sebebi olarak Türkiye'deki tarih kitaplarındaki aktarım şekliyle Anadolu Selçuklularının içine düştüğü bu zor durumdan istifade ederek gibi saçma bir sebep yazılmış. Gerçek sebep bu olabilir mi? Tespitleri mi yukarıdaki harita üzerinden aktaracağım.Haritadaki Turuncu alanlar üzerinde de yazdığı gibi Moğolların egemen olduğu bölgeleridir.Oğuz Türkleri ile Moğolların arasındaki mücadelelerin kaynağı Göktürk devletine kadar uzanmaktadır.Oraya kadar giden bir geçmişe sahiptir.
Anadolu ve çevresindeki siyasi iklime göz atarsak. Anadolu'nun merkezinde Türkiye Selçuklu bulunmaktadır.Kafkaslar ile Trabzon civarı Gürcü, Laz ve Rumların olduğu prenslikler bulunmaktadır. Anadolu'nun Ege ve Marmara bölgesinde Bizanslı Romalılar ve Anadolu Uç beyliği bulunmaktadır. Baycu Noyan Komutasındaki Gürcü,Laz,Rum ve Moğollardan oluşan ordu ile II.Gayasettin Keyhüsrev Anadolu Türkmen birlikleri arasında Kösedağ mevkiğinde gerçekleşmiştir.Savaşın nasıl olduğu hakkında bilgi vermek yerine başka bir noktaya değinmek için kaleme aldım.Benim üzerinde durmak istediğim konu tarafların müttefik yapısıdır.Keyhüsrev savaşı siyasi zeminden başlayarak kaybetmiştir.O blok Anadolu'daki Malazgirt ile başlayan Türk varlığını ortadan kaldırmayı hedeflemiştir. Yukarıdaki haritada konu çok net bir şekilde gözlenmektedir.
Moğollar'a karşı isyan eden Karamanoğulları da mağlup oldular. Maveraün nehir bölgesinde olduğu gibi Anadolu'da da yerleşik hayata geçmiş Türkler büyük bir darbe yedi. Türklerde şehir hayatının gelişimi durdu. Anadolu halkı ağır vergiler altında ezildiler. Türkiye Selçuklular'ı psikolojik olarak da Moğollar karşısında ezilmişlerdi. Sonunda Moğollar harekete geçince ele geçirdikleri ganimetler karşısında şaşkına döndüler. Moğollar bu savaşın ardından SİVAS, KAYSERİ ve ERZİNCAN'ı yağmalayarak Anadolu'dan ayrıldılar.Bir Moğol, insanları sırayla öldürse kimse karşı durmaya cesaret edemiyordu. 1308'de II. Mesud'un ölümüyle Türkiye Selçuklu Devleti sona erdi.
Anadolu Selçuk devletinin Anadolu'daki varlığının kalkması, en çok yukarıdaki adını zikrettiğim. Blok gruplarının güç kazanmasına yol açmıştır.
Dipnot_____________
Uç beyliği;Karmaşık nüfus yapısına sahip sınır hudutlarında oluşturulan tampon niteliği taşıyan yarı bağımsız kararlar alabilen merkezi otoriteyi temsil eden devlet yapısına denir.
* Bölgedeki Anadolu uç beyliği bu savaşta Anadolu Selçuklu devletine destek vermemiştir.Savaşa katılmayarak Moğol istilasına pasif destek olmuştur.
İstila:Bir coğrafyayı daha çok malını değerli eşyalarını yağmalayıp bölge insanını katletme suretiyle boşaltıp bölgeden ayrılmak.
[1] tr.m.wikipedia.org sitesinden alıntı.
onbirs