Göktürklere ait iki farklı köken mitinin olmasına daha farklı bir açıklama getirmiştir. Bu açıklamaya göre, esas Göktürk halkını oluşturan boylar aslında farklı bölgelerden gelmişlerdir ve bunlar belirli bir amaç için birleşmişlerdir; kendi boylarına ait mitler de kendileriyle birlikte varlıklarını sürdürmüştür. Bu nedenle Çinliler, Göktürklerin farklı mitlerinin olduğunu düşünmüşlerdir (Sinor, “The Legendary…”, s. 236-237, 249; Denis Sinor, “Some Components of the Civilization of the Türks (6th to 8th century A.D.)”
Göktürkler bu günkü Türkiye Cumhuriyet devleti gibi bir çok etnik gruplardan oluşan devlet yapısına sahiptir.Uygur, Tatar ,Oğuz ,Moğol ve Çinlilerin de içinde bulunduğu bir ulus devlettir. Bayraklarında Kurt simgesi olması Moğol kökenli bir kağanının olduğunu göstermektedir. Moğollar uzaktan Romalılarla akraba bir topluluktur.Moğollar ile Romalıların akraba olmalarına en büyük kanıt sergiledikleri siyasi tavrıyla ortaya çıkmaktadır.O döneme ait paraların üzerinde ay yıldızlı simgeler ile Roma dönemi sikkelerin üzerinde bulunmasının başka bir açıklaması olamaz.Osmanlı Devleti'nin hanedan üyelerinin de aslen Romalı olması ,Göktürk devletini de benimsemesi doğal bir yaklaşımdır.
Eski Türklerin sikkeleri üzerindeki araştırmalar 1890′lı yıllarda numismat Edmond Drouin’in çalışmaları ile başlar.E. Drouin’in ”Turan Sikkeleri” adlı çalışması bu sahadaki öncü araştırmadır.
Bu araştırmayı E Durouin ile Otto Donner’in Yenisey havalisinde bulunup Minusinsk Müzesi’nde muhafaza edilen ön yüzlerinde ”Kay yuan harcama sikkesi” yazılı olan,arka yüzlerine ise runik harfli metin kazılan Çin sikkesi hakkındaki çalışmaları takip eder.
Yenisey havalisi ile Moğolistan’da bulunan Göktürk sikkelerinin haricinde ön ve arka yüzlerinde Uygur harfleriyle Türkçe yazılı kağan sikkeleri de bulunmuştur.Bu konuda da Kiang Ch’ihiang,Yang Fuh-hsüeh gibi Çinli ve François Thierry gibi Fransız araştırmacıların değerli yayınları vardır.
Zaman içerisinde asimile olan bir bölüm Oğuzlar kendini Göktürk olarak tanımlanmış olsa da Oğuzlar Göktürk devleti ile sadece vatandaşlık bağları bulunmaktadır. Devlet otoritesinde ayrımcılık baş gösterdiğinde Oğuzlar isyan ederek kendi devletlerini kurmuşlardır.
Dokuz oğuzlar (tokuz oguz, tokuz guz) Göktürklerin en önemli rakiplerinden biriydi. Kağanlığın yıkılmasında da önemli bir rol oynadılar.
ÖNEMLİ NOT:
*Kırmızı renkli kelime ve cümlelere tıkladığınızda ilgili bilgilere geçiş yapabilirsiniz.